Σωκράτης Μάλαμας – Δρόμοι
- Ημερομηνία Κυκλοφορίας 11/2007
- Εταιρεία Lyra
Όλοι σχεδόν οι δίσκοι του Σωκράτη Μάλαμα μέχρι σήμερα χαρακτηρίζονται από έναν συνδυασμό από ακουστικές και ιδιότυπες ηλεκτρικές μπαλάντες με λαϊκότροπα τραγούδια που συνενώνονται κάτω απ’ το προσωπικό ύφος του δημιουργού. Αυτός ο, επιτυχημένος, συνδυασμός επιχειρείται και στην τελευταία του δισκογραφική δουλειά με τίτλο “Δρόμοι”, έστω κι αν αυτή τη φορά τα λαϊκά στοιχεία είναι αυτά που κυριαρχούν, φέρνοντας αβίαστα στο νου άλλα, παλιότερα, album όπως ο Κύκλος ή οι 13000 Μέρες. Ωστόσο εδώ το υλικό φαντάζει αρκετά μέτριο τόσο μουσικά όσο και στιχουργικά, χωρίς καμία πρωτοτυπία ή υφολογική συνοχή. Σχεδόν όλα τα τραγούδια παραπέμπουν κατά κάποιο τρόπο σε άλλα παλιότερα του δημιουργού, δίχως όμως να διαθέτουν την ανάλογη δυναμική ή την ανάλογη έμπνευση. Εν ολίγοις όλα όσα ακούγονται στους “δρόμους” έχουν ξανακουστεί από τον Μάλαμα στο παρελθόν, αλλά με πολύ καλύτερο τρόπο.
Το ξεχωριστό γεγονός αυτού δίσκου ασφαλώς δεν είναι άλλο από τη συμμετοχή της Χάρης Αλεξίου σε τέσσερα τραγούδια ως ερμηνεύτρια και σε ένα ως στιχουργός. Μια συνεργασία που έρχεται σαν συνέχεια των καλοκαιρινών εμφανίσεων των δύο καλλιτεχνών και που, κατά δήλωση του τραγουδοποιού, υπήρξε καλλιτεχνικό του απωθημένο. Μόνο που το αποτέλεσμα δε μοιάζει ούτε εδώ ιδιαίτερα πετυχημένο. Αφενός επειδή τα τραγούδια που λέει η Αλεξίου δεν είναι τίποτα ιδιαίτερο κι αφετέρου γιατί οι, μάλλον κουρασμένες, ερμηνείες της ακούγονται κάπως αταίριαστες με το ύφος των υπόλοιπων τραγουδιών όσο και με το γενικότερο ύφος του Μάλαμα, ο οποίος έτσι κι αλλιώς μέχρι τώρα είχε δείξει προτίμηση σε πολύ διαφορετικές γυναικείες φωνές. Αν κάτι προσθέτει τελικά η παρουσία της Αλεξίου είναι κάποια ξεχωριστή συναισθηματική φόρτιση, όπως στο τραγούδι “Η Αλήθεια του Καθένα” όπου ακούγοντάς την να τραγουδάει ξανά τη φράση “μες στο πλήθος” (είτε σαν αναφορά, είτε από σύμπτωση) το τραγούδι αποκτάει ξαφνικά μια τελείως διαφορετική διάσταση.
Στιχουργικά το album έχει πολυσυλλεκτικό χαρακτήρα, αφού εκτός απ’ το τραγούδι που υπογράφει η Αλεξίου υπάρχουν τρία σε στίχους του Μάλαμα, πέντε του Δημήτρη Παπαχαραλάμπους, από δύο της Φωτεινής Λαμπρίδη και του Γιάννη Μελισσίδη, ένα του Οδυσσέα Ιωάννου ενώ υπάρχει και μια μελοποίηση κάποιων στίχων του Tolkien απ’ τον Άρχοντα των Δακτυλιδιών. Η ποιητική και κάπως θυμόσοφη διάθεση που διακατέχει τους στίχους σπανίως καταφέρνει να λειτουργήσει με τις απλές λαϊκές φόρμες των τραγουδιών και πολύ περισσότερο όταν αυτή η διάθεση εκφράζεται με γενικολογίες και αφέλειες του τύπου: “τα θαύματα εφτά/ μα μόνο τα λεφτά/ αν έχεις είσαι εντάξει” (“Σούμα”) ή “με δανεικά ιδανικά/ χοροί πώς να κρατήσουν/ οι τόκοι προπονήθηκαν/ ρεκόρ να καταρρίψουν” (“Δάνεια”) “προσπαθείς να μπεις στο δικό μου σόι/ όμως δε μπορείς λίγο έχεις μπόι”(Προσπαθείς). Ακόμα και στους πάντα ενδιαφέροντες στίχους που γράφει ο ίδιος ο Μάλαμας παρατηρείται μια αναπάντεχη προχειρότητα (πως αλλιώς να εξηγηθούν οι αρκετά ενοχλητικοί παρατονισμοί που υπάρχουν στα “Παραστρατήματα”: “και φωνάζω αλιμονό” ή “μες στα μπαρ ποτής σωστός”). Οι καλύτερες στιγμές, στιχουργικά και όχι μόνο, του album βρίσκονται στην αρχή και το τέλος του στο πολύ καλό “Νυχτερινό” του Δημήτρη Παπαχαραλάμπους και στο υπέροχο “Τα Σπίτια” του Οδυσσέα Ιωάννου.
Η τραγουδοποιία του Μάλαμα όλα αυτά τα χρόνια έχω την αίσθηση ότι βασίζεται κυρίως στη δύναμη που αποπνέει ο προσωπικός της χαρακτήρας όπως αποτυπώνεται μέσα από την συναρπαστική του φωνή, τους δυνατούς στίχους, αλλά πάνω απ’ όλα τη μουσική ιδιαιτερότητα που έχουν τα τραγούδια του. Αυτός ο χαρακτήρας κι αυτή η ιδιαιτερότητα στους “δρόμους” εμφανίζονται αμβλυμένα όσο ποτέ κι αυτό είναι που κάνει το συγκεκριμένο album το μάλλον πιο αδιάφορο της δισκογραφίας του τραγουδοποιού. Φυσικά ακόμα κι έτσι τα περισσότερα τραγούδια στέκονται σ’ ένα αρκετά καλό επίπεδο χωρίς να προσβάλλουν τον ακροατή. Θέλω να πιστεύω όμως ότι οι καλλιτεχνικές φιλοδοξίες του Μάλαμα δεν εξαντλούνται σ’ αυτό.
Κείμενο: Αλέξης Βούκαλης
Πρώτη δημοσίευση: 3 Δεκεμβρίου 2007, στο avopolis.gr