2000-2009: Τα καλύτερα ελληνικά άλμπουμ της δεκαετίας (Γ’ μέρος)
Το άρθρο για τα καλύτερα ελληνικά άλμπουμ της δεκαετίας (εδώ αναδημοσιεύεται σε τέσσερα μέρη) δημοσιεύθηκε στο avopolis.gr τον Νοέμβριου του 2009, συνοδεύοντας και σχολιάζοντας τη λίστα με τα 50 καλύτερα άλμπουμ, όπως αυτά ψηφίσθηκαν από τους συντάκτες του περιοδικού.
ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Η απουσία έστω και ενός αμιγώς λαϊκού δίσκου από την πενηντάδα προκαλεί μεν έκπληξη αλλά επιβεβαιώνει και το αδιέξοδο στο οποίο λίγο-πολύ όλοι συμφωνούν πως έχει περιέλθει το λαϊκό τραγούδι. Δεν είναι ότι δεν κυκλοφόρησαν αξιόλογες λαϊκές δουλειές μες στη δεκαετία, αυτό όμως που έλειψε είναι κάποιο άλμπουμ-σημείο αναφοράς, μια πρόταση η οποία δεν θα αρκούταν στα – από χρόνια – κεκτημένα αλλά θα φέρνει στο είδος κάτι ουσιαστικά καινούργιο. Μια τέτοια προσπάθεια επιχείρησε να κάνει ο δίσκος του Γιώργου Μαργαρίτη με τους 667, το συγκρότημα του Θοδωρή Μανίκα, Όλα Θα τα Διαγράψω (θέση 30). Το πάντρεμα της χαρακτηριστικά λαϊκής φωνής του Μαργαρίτη με τους ηλεκτρικούς αυτοσχεδιασμούς μιας ροκ μπάντας αποτέλεσε μια τολμηρή και ευφάνταστη ιδέα και συνοδεύτηκε επιπλέον κι από εμπορική επιτυχία. Δύσκολα όμως μπορεί να πει κανείς, λαμβάνοντας υπόψη και τις επόμενες απόπειρες των 667, ότι εν τέλει οι Δρόμοι Του Πουθενά κατάφεραν να οδηγήσουν το λαϊκό τραγούδι κάπου …συγκεκριμένα. Μια εναλλακτική προσέγγιση της λαϊκότητας, όπως την αντιλαμβάνεται ο Σταμάτης Κραουνάκης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι και το Νέα Γυναίκα Μόνη Τραγουδά (θέση 28) με τη Δήμητρα Παπίου. Η Παπίου, μια ικανή – αλλά χωρίς σπουδαίο ρεπερτόριο – λαϊκή τραγουδίστρια, στα χέρια του Κραουνάκη αποδεικνύει ότι σημασία για έναν τραγουδιστή δεν έχει μόνο η καλή φωνή αλλά πάνω απ’ όλα ο τρόπος διαχείρισής της.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
Η διάκριση των πιο σημαντικών δίσκων της παραδοσιακής μουσικής κρύβει μάλλον και τις μεγαλύτερες δυσκολίες καθώς προϋποθέτει βαθιά γνώση τόσο της παράδοσης, όσο και της σύγχρονης παραγωγής, που στο σύνολό της δε γνωρίζει ευρεία διανομή και δημοσιότητα – ενώ δεν είναι και λίγες οι παραγωγές που κυκλοφορούν μόνο κατά τόπους. Εν τούτοις τέσσερις συνολικά εργασίες κινούμενες σ’ αυτόν τον δύσβατο χώρο βρήκαν τη θέση τους στην τελική πενηντάδα του Avopolis Greek, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα τους δύο ειδών τρόπους με τους οποίες αποδίδεται σήμερα η παράδοση στη δισκογραφία. Από τη μία έχουμε να κάνουμε με κυκλοφορίες που έχουν ως κύριο στόχο την αποτύπωση και διάσωση της παράδοσης με εμπειρικό ή επιστημονικό τρόπο και από την άλλη με προσπάθειες ανθρώπων που, εμπνεόμενοι απ’ αυτή, προσθέτουν τη δική τους οπτική, συνθέτοντας κάτι ουσιαστικά καινούργιο. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει ασφαλώς η δουλειά του Χρήστου Τζιτζιμίκα με τίτλο Πατήματα (θέση 48), στην οποία αποτυπώνονται τραγούδια απ’ το Πωγώνι της Ηπείρου, ενώ παρομοίως Η Ακολουθία Του Νυμφίου (θέση 44) περιέχει εκκλησιαστικούς ύμνους της Μεγάλης Τετάρτης, ερμηνευμένους από χορωδία ψαλτών – αποτελεί δε μία ακόμα έκδοση του Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής «Δόμνα Σαμίου», η οποία έχει μεγάλη προσφορά στον χώρο. Αντιθέτως στο Να ‘Χεν Η Θάλασσα Βουνά (θέση 16) ο Ψαραντώνης παραδίδει ένα cd με κυρίως δικά του τραγούδια, που εμπεριέχουν όμως τόσο βαθιά την κρητική παράδοση ώστε δύσκολα εντοπίζεις τη διαφορά. Η εμπλοκή του Γιάννη Αγγελάκα στην παραγωγή ήταν αυτή – κακά τα ψέματα – η οποία έκανε ένα πιο νεανικό ακροατήριο να προσεγγίσει με ενδιαφέρον τον δίσκο. Με το ΙΙΙ (θέση 14), οι Mode Plagal κινήθηκαν στα γνωστά πλαίσια της πρόσμιξης της παράδοσης με την jazz μουσική που επιχειρεί το συγκρότημα εδώ και πολλά χρόνια, περιλαμβάνοντας και κάμποσα διασκευασμένα δημοτικά τραγούδια, ερμηνευμένα από δημοφιλείς τραγουδίστριες, οι οποίες και πρόσφεραν με την αναγνωρισιμότητά τους πρόσβαση στο άλμπουμ σε μεγαλύτερα ακροατήρια.
HIP HOP
Το hip-hop στην Ελλάδα εξακολουθεί να βαδίζει στον δικό του εσωστρεφή δρόμο και η παρουσία μόλις ενός δίσκου στην πενηντάδα μαρτυράει πως ίσως κάπου αυτό έχει κουράσει. Οι πρωτεργάτες του είδους FF.C. ήταν αυτοί που με τον δίσκο τους Οχυρωμένη Αντίληψη (θέση 14) έσωσαν κάπως τα προσχήματα, αλλά κι εκείνοι έπειτα από λίγο διαλύθηκαν, αφήνοντας οπωσδήποτε ένα μεγάλο κενό. Στοιχεία hip-hop περιέχουν ασφαλώς και οι Ρόδες στο Silent Disco (θέση 6), στοιχεία όμως που αποτελούν ένα μόνο κομμάτι απ’ το πολύχρωμο ψηφιδωτό το οποίο δημιουργήσαν. Η αναπάντεχα υψηλή θέση τους οφείλεται εν πολλοίς στο δίχως αγκυλώσεις ανακάτεμα των ειδών και στη δημιουργία τελικά ενός δυναμικού, πρωτότυπου κι απόλυτα σύγχρονου συνδυασμού λόγου και ήχου. Η απουσία, τέλος, οποιουδήποτε άλμπουμ των Active Member ή γενικότερα παραγωγής της δραστήριας Freestyle Productions, δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί έκπληξη – αν και η εξήγηση μπορεί να κρύβεται στον μεγάλο αριθμό των παραγωγών, που ενδεχομένως μοίρασαν τις ψήφους.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ROCK & METAL
Η «άνοιξη» του ελληνικού (ελληνόφωνου για την ακρίβεια) ροκ που ξεκίνησε στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1990, μέχρι τα τέλη της ίδιας δεκαετίας είχε ήδη κάνει τον κύκλο της, αφήνοντας ελάχιστα σπουδαία πράγματα. Μετά μάλιστα τη διάλυση συγκροτημάτων τα οποία είχαν όντως κάτι να πούνε – όπως οι Τρύπες και τα Ξύλινα Σπαθιά – η κατάσταση έγινε δραματική. Εναπομείναντες, σε κορυφαίο επίπεδο, εκπρόσωποι αυτής της σκηνής, τα Διάφανα Κρίνα έδωσαν δύο εξαιρετικούς δίσκους μες στη δεκαετία, το Ό,τι Απέμεινε Απ’ Την Ευτυχία (θέση 49) και κυρίως το προγενέστερο Ευωδιάζουν Αγριοκέρασα Οι Σιωπές (θέση 9). Με αυτούς έφτασαν στο αποκορύφωμα της ωριμότητάς τους, πριν οδηγηθούν σε δύο ακόμα αρκετά καλούς δίσκους και σ’ ένα άδοξο φινάλε, που μοιάζει να κλείνει για τα καλά τον κύκλο του ιδιαίτερου μορφώματος «ελληνικό ροκ». Αντίθετα, στην αγγλόφωνη σκηνή τα πράγματα όχι μόνο φαντάζουν πιο υγιή και πιο δραστήρια από ποτέ, αλλά θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την κατάσταση σε πλήρη άνθιση. Αναφερθήκαμε πιο πάνω στους Abbie Gale και στη Μόνικα ως πρωτοεμφανιζόμενους, αλλά κι οι παλιότεροι Closer δεν τα πήγαν άσχημα. Έπειτα από ένα εξαετές διάλειμμα το 2006 κυκλοφόρησαν ένα άλμπουμ με το όνομά τους για τίτλο (θέση 45), που κατάφερε να σταθεί τουλάχιστον αντάξιο του In The Market, του εκπληκτικού τους ντεμπούτο στην προηγούμενη δεκαετία. Οι Earthbound από την άλλη βρέθηκαν δικαίως ψηλά με το Brotherhood Of The Dog (θέση 31), δείχνοντας πως πρόκειται για ένα συγκρότημα μ’ έναν ξεκάθαρα δικό του (για τα ελληνικά δεδομένα) ήχο που θα μας απασχολήσει για πολλά χρόνια ακόμα. Το What A Long Strange Journey This Has Been (θέση 25) των 2 By Bukowski με τις απαιτητικές, μακρόσυρτες ροκ συνθέσεις ήταν ένας απρόβλεπτος για τα ελληνικά δεδομένα δίσκος και αποτέλεσε αναμφισβήτητα την κορωνίδα μιας σειράς σπουδαίων κυκλοφοριών από τη θεσσαλονικιώτικη Poeta Negra μες στη δεκαετία. Μια κατηγορία από μόνοι τους αποτελούν κι οι Socos & The Live Project Band που με το άλμπουμ τους (box set ολόκληρο) Kafka (θέση 11), κατέθεσαν μια ολοκληρωμένη σε όλα τα επίπεδα δουλειά. Πειραματικές μουσικές με πάμπολλες αναφορές και επιδράσεις, αλλά και τραγούδια με ελληνικούς και ξένους στίχους σε συνδυασμό με βίντεο, σκίτσα και φωτογραφίες να συνοδεύουν την εξαιρετικής αισθητικής έκδοση, συνέθεσαν μια σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα κυκλοφορία.
Στον χώρο του ελληνικού metal από την άλλη τα πράγματα παραμένουν σταθερά και αταλάντευτα, με τους Rotting Christ και τους Septic Flesh να αποτελούν δύο ιστορικά γκρουπ που οι δίσκοι τους γνωρίζουν διεθνή απήχηση εδώ και πολλά χρόνια. Η δραστηριότητά τους δεν πέρασε απαρατήρητη απ’ τους συντάκτες του Avopolis Greek, οι οποίοι ξεχώρισαν δύο απ’ τα άλμπουμ που κυκλοφόρησαν μες στη δεκαετία, το Theogonia (θέση 38) και το Sumerian Deamons (εκτός πενηντάδας, στη θέση 54).
ELECTRONICA
Η ελληνική ηλεκτρονική σκηνή μοιάζει αυτά τα χρόνια να είναι – χωρίς υπερβολές – το πιο ακμάζον κομμάτι της ελληνικής δισκογραφίας, άσχετα αν δεν τυγχάνει μαζικότερης προβολής και αποδοχής. Αν και γεγονός ότι όλο και περισσότεροι «καθιερωμένοι» καλλιτέχνες από άλλους χώρους μπολιάζουν τις δημιουργίες τους με ηλεκτρονικά στοιχεία ή αποζητούν remixes των τραγουδιών τους, ελάχιστες απ’ τις προσωπικές – πιο απαιτητικές – ηλεκτρονικές εργασίες διαφόρων ειδών και αισθητικής που κυκλοφόρησαν μες στη δεκαετία γνώρισαν ευρύτερη αναγνώριση (εντός της Ελλάδας τουλάχιστον). Ωστόσο πολλές απ’ αυτές βρήκαν τη θέση τους στους σημαντικότερους δίσκους της δεκαετίας. Μιλήσαμε ήδη για τον Yosebu, ενώ ο Coti K (έτσι κι αλλιώς μια παραδοσιακή αξία του χώρου) με το άλμπουμ του Metamemoria βρέθηκε στην 35η θέση. Η αναπάντεχη συνεργασία του ελπιδοφόρου παραγωγού Spyweirdos με τον Γιάννη Μουρτζόπουλο και τον Φλώρο Φλωρίδη είχε ως αποτέλεσμα το άλμπουμ Epistrophy At Utopia (θέση 33), που ενθουσίασε με τη συναρπαστική συνάντηση των ηλεκτρονικών πειραματισμών με τη jazz δεξιοτεχνία των δύο μουσικών. Η επιστροφή επίσης της σπουδαίας Λένας Πλάτωνος στη δισκογραφία υπήρξε από μόνο του ένα βαρυσήμαντο γεγονός και παρόλο που τα Ημερολόγια δεν είναι ο καλύτερος δίσκος της καριέρας της, η 21η θέση πάνω απ’ όλα αντικατοπτρίζει την επιδοκιμασία για την καινούργια της αυτή προσπάθεια και τον απόλυτο σεβασμό για το συνολικό της έργο. Ενώ η πολύ υψηλή 19η θέση για έναν στην ουσία πειραματικό, ηλεκτρονικό δίσκο όπως είναι το Ovation, δικαίωσε με το παραπάνω τη σύμπραξη της Μαρίνας Καναβάκη και του Oannes, δηλαδή των ΜΚ-Ο.